لیکن پلان یک بیماری التهابی مزمن پوستی بوده و در قسمت های مختلفی از بدن ممکن است بروز کند. لیکن پلان دهانی در زنان بیش از دو برابر مردان ایجاد می شود و بیشتر در دهه پنجم تا ششم زندگی رخ می دهد.
لیکن پلان دهانی معمولاً به صورت رگه های سفید توری مانند در داخل گونه ها ظاهر می شود (لیکن پلان دهانی مشبک) اما می تواند روی زبان، لثه ها و لب ها نیز تأثیر بگذارد. شکل فرسایشی لیکن پلان دهان منجر به درد و زخم می شود. با این بیماری گاهی اوقات غذا خوردن آنقدر ناراحت کننده است که فرد مبتلا نمی تواند تغذیه کافی داشته باشد. لیکن پلان دهانی در برخی ممکن است به دلیل حساسیت به مواد ترمیم کننده دندان یا خمیر دندان ایجاد شود. این بیماری در موارد نادر، می تواند سایر نقاط مخاطی مانند چشم، مخاط بینی، حنجره، مری و مقعد را درگیر کند.
علائم لیکن پلان دهانی
لیکن پلان ضایعه توری مانند سفید بر روی مخاط باکال است. این مشکل ممکن است حالت فرسایشی پیدا کند و پلاک های سفیدی روی زبان و لب ها ایجاد شود. بیمار ممکن است از گزش یا سوزش، به ویژه هنگام غذا خوردن، شکایت کند.
ضایعات ناشی از این بیماری ممکن است به صورت لکه های توری، سفید و برآمده یا لکه های قرمز، متورم و حساس و یا زخم های باز باشند.
این ضایعات ممکن است در داخل گونه ها (رایج ترین محل)، لثه، زبان، بافت های داخلی لب و کام ظاهر شوند.
لکه های توری و سفید ممکن است وقتی در داخل گونه ظاهر می شوند ناراحتی و دردی ایجاد نکنند. با این حال، لکه های قرمز، متورم و زخم های باز ممکن است احساس سوزش یا درد، خونریزی و تحریک با مسواک زدن، التهاب لثه، لکه های دردناک و ضخیم روی زبان و احساس ناراحتی هنگام صحبت کردن، جویدن یا بلعیدن را به همراه داشته باشند.
تشخیص لیکن پلان دهانی
لیکن پلان دهانی را می توان در صورتی که به اندازه کافی مشخص باشد با توجه به ویژگی های بالینی تشخیص داد. به خصوص اگر ضایعات پوستی معمولی نیز وجود داشته باشد. البته برای تایید تشخیص، بیوپسی توصیه می شود. بیوپسی اغلب برای رد سرطان دهان انجام می شود.
آزمایش های میکروسکوپی تخصصی تر دیگری ممکن است برای شناسایی پروتئین های سیستم ایمنی که معمولاً با لیکن پلان دهان مرتبط هستند مورد نیاز باشد.
معمولاً نمونه ای از سلول ها با استفاده از یک سواب پنبه ای از دهان فرد گرفته می شود. نمونه زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا مشخص شود که آیا عفونت قارچی، باکتریایی یا ویروسی ثانویه ای وجود دارد یا خیر.
در شرایطی برای شناسایی بیماری هایی مانند هپاتیت C (که به ندرت ممکن است با لیکن پلان دهان همراه باشد) و لوپوس (که ممکن است شبیه لیکن پلان دهانی به نظر برسد) آزمایش خون انجام می شود.
دلیل ایجاد لیکن پلان دهانی
علت دقیق لیکن پلان دهانی به طور کامل شناخته شده نیست. در بیشتر موارد این بیماری زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به دلایل نامشخصی به سلول های مخاطی دهان حمله می کند.گاهی ممکن است این بیماری در نتیجه استفاده از دارو های خاص، آلرژن ها، بیماری ها و مشکلات خاص بوجود بیاید که در ادامه در مورد آن ها توضیح خواهیم داد.
دارو ها – به این حالت واکنش دارویی لیکنوئید خوراکی می گویند. دارو ها شامل برخی از آنتی بیوتیک ها، دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی، دارو های ضد مالاریا، دارو های مورد استفاده برای درمان فشار خون و بیماری های قلبی و دارو های ضد رتروویروسی است. این دارو ها معمولاً باعث رویش پوستی لیکنوئید می شوند.
تماس با آلرژن ها – گاهی استفاده از مواد ترمیم کننده دندان (جیوه، نیکل، طلا، رزین ها، آکریلات ها) یا خمیر دندان، به ویژه نوع نعناعی آن، باعث این مشکل می شوند.
عفونت ویروسی – به ویژه عفونت ناشی از هپاتیت C می تواند باعث این بیماری شود.
ضایعات لیکنوئید دهان که پس از پیوند مغز استخوان رخ می دهند.
عوارض لیکن پلان دهان
لیکن پلان دهانی می تواند بسیار دردناک بوده و منجر به زخم شود بطوریکه فرد در هنگام تغذیه احساس ناراحتی شدیدی داشته باشد.
لیکن پلان، به ویژه شکل فرسایشی آن، گاهی ممکن است منجر به سرطان دهان (کارسینوم سلول سنگفرشی) شود. زخم های مداوم و ندول های بزرگ شده باید تحت بیوپسی قرار گیرند.
موارد شدید لیکن پلان دهان ممکن است خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:
• درد قابل توجه
• کاهش وزن یا کمبود مواد مغذی
• استرس یا اضطراب
• افسردگی
• اسکار ناشی از ضایعات فرسایشی
• عفونت های قارچی دهان
• سرطان دهان (کارسینوم سلول سنگفرشی)
درمان لیکن پلان دهانی
لیکن پلان دهانی یک بیماری مزمن است پس هیچ درمانی قطعی برای آن وجود ندارد، بنابراین درمان بر کمک به بهبود ضایعات شدید و کاهش درد یا سایر ناراحتی ها متمرکز است. پزشک در صورت لزوم وضعیت بیمار را برای تعیین درمان مناسب یا توقف آن تحت نظر می گیرد.
برای درمان باید هر عامل بالقوه ای که ممکن است باعث واکنش لیکنوئیدی شده باشد، مانند دارو هایی که مصرف آن ها در ماه های اخیر شروع شده اند و آلرژن های تماسی، شناسایی، حذف یا جایگزینی برای آن ها تعیین شود.
اکثر افراد با اقدامات زیر علائم را به طور رضایت بخشی کنترل می کنند.
• بهداشت دهان و دندان دقیق: مسواک زدن دندان ها و لثه ها، مراجعه منظم به دندانپزشک، استفاده از دهانشویه یک بار در هفته با کلرهگزیدین رقیق شده
• اگر خمیر دندان استاندارد تحریک می کند، بهتر است فرد محصولاتی را امتحان کند که حاوی سدیم لوریل سولفات نیستند.
• نکشیدن سیگار
• استفاده از عوامل بی حس کننده موضعی برای تسکین موقت مناطق دردناک
• استفاده از ژل موضعی بابونه
• استفاده از رتینوئید موضعی، به عنوان مثال ترتینوئین یا ژل ایزوترتینوئین
• استفاده از استروئید های موضعی به صورت قطره، خمیر، ژل یا اسپری، به عنوان مثال، تریامسینولون در خمیر دندان
• تزریق استروئید (تریامسینولون در داخل ضایعه)
• استفاده از دهانشویه حاوی یک مهارکننده کلسینورین: سیکلوسپورین یا تاکرولیموس
• استعمال کورتیکواستروئیدها
• در موارد شدید ممکن است از کورتیکواستروئیدهای سیستمیک استفاده شود.
نگین
مقاله کامل و مفیدی بود.(:
orkidehclinic
بسیار عالی بود من سالها ست درگیر این بیماری هستم